Die hooggeregshof in Johannesburg het die Minister van Polisie beveel om Joseph Bhekizitha Dube R900 000 met rente te betaal nadat hy 480 dae onwettig in aanhouding gehou was en die saak teen hom uiteindelik teruggetrek is.
Hy het later sy eis teen die NDOV teruggetrek nadat bevind is dat die aanklaers niks verkeerd gedoen het nie.
Dube, ‘n toesighouer by ‘n privaat sekuriteitsmaatskappy, is op 30 Oktober 2017 by sy werkplek in hegtenis geneem onder verdenking van vuurwapendiefstal. Die arrestasie was gegrond op inligting van sy medewerknemers wat beweer het hy het van die diefstal geweet. Dube het sy betrokkenheid sterk ontken.
Volgens Dube se getuienis is hy na die Alexandra-polisiekantoor geneem waar hy wreed aangerand en gemartel is. Hy het in die verhoor getuig dat die aanranding so brutaal was dat hy uit desperaatheid ‘n bekentenis onderteken het wat die polisie opgestel het, in die hoop dat die marteling sou ophou.
Die dag na sy inhegtenisname is hy na die hof geneem, maar volgens hom is hy nie deur die geregtelike beampte van sy reg op borgtog ingelig nie. Hy het eers later van ‘n privaat prokureur gehoor van sy borgtogregte, maar kon nie die R10 000 bekostig nie omdat die polisie glo sy geld by sy arrestasie geneem het.
Dube het 480 dae in die Johannesburg-gevangenis deurgebring terwyl sy saak verskeie kere uitgestel is sonder enige verduideliking. In die tydperk is hy verneder, het die geboorte van sy vyfde kind gemis, en was gedwing om sy motor te verkoop om sy gesin te ondersteun.
Die polisie het ook sy identiteit verkeerd aangeteken. Hy is as Zimbabwiër gelys terwyl hy Suid-Afrikaans is. Die polisie het versuim om sy identiteit te verifieer en die saak deeglik te ondersoek. Die sogenaamde bekentenis was die enigste getuienis wat hom aan die misdaad kon koppel.
Op 26 Maart 2019 is die aanklagte uiteindelik teruggetrek.
Regter S. Mahomed het bevind die polisie het versuim om Dube se ontkenning van die misdade behoorlik te ondersoek. Daar was geen getuienis dat die polisie en aanklaer hul diep besin het oor die redes vir sy voortgesette aanhouding nie, veral nadat sy mede-beskuldigdes borgtog toegestaan is.
Die hof het bevind dat die polisie se optrede tot die voortgesette ontneming van sy vryheid gelei het.
Weens sy onwettige aanhouding het Dube sy werk verloor en sukkel hy steeds om werk te kry. Sy gemeenskap beskou hom as ‘n misdadiger.
Die rentekoers op die bedrag van R900 000 is 7% per jaar vanaf die datum van die betekening van dagvaarding.
LEES OOK: Staatsaanklaer aanspreeklik vir skadevergoeding ná onregmatige inhegtenisname
